Yenilenebilir enerjinin hızla yükseldiği günümüzde enerji depolama seçenekleri pahalı ve kısıtlı. Havayı soğutarak sıvılaştırma yöntemi konum esnekliği ve düşük maliyetiyle pil ve pompaj depolamalı hidroya alternatif sunuyor.
Sıvı hava enerji depolama (Liquid Air Energy Storage), fazla yenilenebilir elektriği havayı sıvılaştırarak saklayan bir teknoloji.
İngiltere’de inşa edilen dünyanın ilk ticari ölçekli sıvı hava enerji depolama tesisi, 2026’da devreye girerek enerji sektöründe yeni bir dönemi başlatmaya hazırlanıyor. Lityum piller ve pompaj depolamalı hidroya meydan okuyan bu teknoloji, temiz enerjiyi büyük ölçeklerde saklamayı mümkün kılarak fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
Rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynakları sürekli elektrik üretmediği için, şebekelerde zaman zaman fazla enerji, zaman zaman ise yetersizlik ortaya çıkıyor. Geleneksel sistemler bu dengesizliği fosil yakıtlı santrallerle telafi ederken, günümüzün iklim hedefleri daha temiz çözümler gerektiriyor. Bu nedenle büyük ölçekli, uzun süreli ve esnek depolama sistemlerine ihtiyaç artıyor.
Sıvı hava enerji depolama (LAES), havayı sıkıştırıp -196°C’ye kadar soğutarak sıvılaştırma prensibiyle çalışıyor. Fazla elektrik olduğunda hava sıvılaştırılıp tanklarda depolanıyor; elektrik ihtiyacı yükseldiğinde ise sıvı hava yeniden gaz hâline getirilip türbinleri çalıştırarak şebekeye enerji sağlıyor. Isı geri kazanımı sayesinde sistemin verimliliği %60–70’e kadar çıkabiliyor.
Highview Power tarafından Manchester yakınlarında inşa edilen Carrington tesisi, 300 MWh kapasitesiyle yaklaşık 480.000 hanenin kısa süreli enerji ihtiyacını karşılayabilecek. 2026’da şebeke stabilizasyonu için devreye girecek tesis, 2027’de tam kapasite enerji depolamaya başlayacak. Başarı sağlaması hâlinde, İngiltere, Japonya ve Avustralya’da çok daha büyük tesisler kurulacak.
MIT araştırmacısı Shaylin Cetegen’in çalışmasına göre, ABD’nin bazı bölgelerinde sıvı hava depolama şimdilik yeterince kârlı değil. Ancak yenilenebilir enerji arttıkça fiyat dalgalanmaları da büyüyecek, bu da depolamanın gelir potansiyelini yükseltecek. Devlet destekleri ise teknolojinin geçiş dönemindeki ekonomik risklerini azaltabilir.
Uzmanlar gelecekte enerji şebekelerinin üç ayak üzerinde yükseleceğini belirtiyor:- Pompalı Hidro: Güvenilir fakat coğrafi olarak sınırlı- Lityum-İyon Piller: Verimli fakat kısa ömürlü- Sıvı Hava Depolama: Uzun ömürlü, ölçeklenebilir ve maliyet açısından avantajlıLAES, özellikle uzun vadeli ve büyük kapasiteli enerji depolama ihtiyacına cevap verebilecek en umut verici teknolojiler arasında gösteriliyor.
Editor - yesilodak.com