Dünyanın en önemli 200 doğa alanından biri olan Artvin’deki Kamilet Vadisi'nden, yıllardır yapımı devam eden HES projesinin hayata geçmesiyle çamur akmaya başladı.
Bir zamanlar billur gibi akan su bugün çamura bulanmış
DW’den Serkan Ocak’ın haberine göre, Mençuna Şelalesi, Şahinkaya balıyla, endemik bitkileri ve kırmızı benekli alabalıklarıyla bilinen Kamilet Vadisi’nin bir zamanlar billur gibi akan suyu bugün çamura bulanmış durumda.
Bu durumun geçici olmadığından endişelenen bilim insanları, daha önce yan vadide yapılan ve benzer sorundan dolayı üç yıldır çamur akan dere gibi Kamilet’in de çamur gibi akacağını düşünüyor.
HES’den önce Kamilet Vadisi'ne insan eli değmemiş
Kamilet Vadisi Türkiye’de çok özel bir konuma sahip ve Karadeniz’deki pek çok vadiden de farklı bir yapısı var.
En önemli özelliği ise HES (hidroelektrik santral) projesi öncesine kadar vadiye insan elinin değmemiş olması. Vadide bir yol olmadığı için bugüne kadar herhangi bir yapılaşma da olmamış.
Dünyadaki en önemli 200 ekolojik alandan biri
KTÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Oğuz Kurdoğlu, şunları söylüyor: “WWF ve Bird Life tarafından dünyada en önemli 200 önemli ekolojik alandan biri olarak belirlenen Doğu Karadeniz’in en yabanıl yeri. İnsan eliyle dönüştürülmemiş son birkaç yerden biri. Türkiye’nin en değerli balı halen burada üretiliyor. Alabalıkların gen bankası. 1000’den fazla bitki türü var. Bu türlerin 14'ü nadir bulunan tür, 15'i ise endemik.”
Su yaşamı da ölüyor
Sorun sadece suyun bulanık görünmesi değil aynı zamanda nesli tehdit altında olan kırmızı benekli alabalıklar artık yumurtalarını bırakamıyor, dolayısıyla üreme olmuyor, balıklar beslenemiyor. Bu durumdan, Kamilet Deresi’nde yaşayan sucul yaşam da olumsuz etkilendi.
Yapımı 10 yıldır devam eden HES projesinin, son üç aydır üretime geçmesiyle beraber dere çamur akmaya başladı.
Taşkın savağındaki suyu bir boru ile tekrar dereye vermeleri durumunda bu sorunun yaşanmayacağını belirten Arhavi Belediye Başkanı Vasfi Kurdoğlu, bir üretim hatası olduğunu söylüyor.
Belediye Başkanı Kurdoğlu, “Nereden bakarsanız bakın dere iki yıl çamur akacak” diyerek Vali, Kaymakamla ve Çevre Şehircilik İl Müdürüyle konuştuklarını, inceleme yapıldığını anlatıyor.
Önlem alınmazsa, ceza uygulansa da dere ve deniz kirlendikten sonra ne işe yarar?
Firmaya ceza kesilse bile bu derenin 15 km boyunca akıp denize gittiğini, denize bu kadar toprak gittikten, dere ve deniz kirlendikten sonra ceza kesmenin çözüm olmadığını belirtiyor.
Üç davada üç iptal kararına rağmen HES yapıldı
Kamilet Vadisi'nde elektrik üretimine başlayan HES projesinin hukuki süreci de tam bir yılan hikâyesi. Bugüne kadar açılmış davalar ve iptal kararları olmasına rağmen HES inşaatı 10 yıl sonra tamamlandı.
Davaları kaybeden şirket, 2019’da çıkarılan ‘imar barışı’ndan faydalanarak, kaçak durumundaki HES projesi için yapı kullanım belgesi aldı ve böylece kaçak duruma düşmekten kurtuldu.
Bölgedeki HES sadece doğaya zarar vermiyor aynı zamanda bölgenin turizmini de olumsuz etkiliyor.
Bölge sakinleri, doğa turizminin, şelaleyi görmeye, derede yüzmeye gelenlerin de artık çamur nedeniyle azalacağından endişe duyuyorlar.
Kaynak: dw.com (Serkan Ocak haberi) + cekud.org.tr
Editor - yesilodak.com