Antarktika’da Türk Üssü Kurma Hazırlıkları

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile iSTANBUL Teknik Üniversitesi (itü) Kutup Araştırmaları Merkezi (PolReC) iş birliğinde, Antarktika'da kurulacak "Türk Üssü" çalışmaları kapsamında, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nden (MAM) Biyolog Dr. Evrim Kalkan, Bulgaristan Antarktik Üssü Enstitüsüne gönderildi.

TÜBİTAK yetkililerinden edindiği bilgiye göre, hiçbir ülkenin tek başına hak sahibi olmadığı, 53 ülkenin bayrağı altında yönetilen Antarktika Kıtası'nda, 1961'de yürürlüğe giren, Türkiye'nin de taraf olduğu "Antarktika Antlaşması" ile sadece bilimsel çalışmalara ve araştırma istasyonlarının faaliyet göstermesine izin veriliyor.

Yeraltı ve yer üstü kaynakları 2048 yılına kadar koruma altında olan Antarktika Kıtası'nda alınacak kararlarda 29 ülke oy kullanabiliyor, Türkiye gibi 24 ülke ise gözlemci statüsünde bulunuyor.

Antarktika Kıtası'nın geleceğinde söz sahibi olmak ve ilgili kararlarda oy hakkı elde edebilmek için kıtada bilimsel araştırmaların yapılması gerekiyor. Bilimsel araştırma sonuçlarının düzenli yayınlanabilmesi için TÜBİTAK ve İTÜ Kutup Araştırmaları Merkezi, Antarktika Kıtası'nda araştırma için "Türk Üssü" kurulmasına yönelik iş birliği yapıyor.

Bu kapsamdaki çalışmaları hızlandıran TÜBİTAK ve İTÜ Kutup Araştırmaları Merkezi, Antartika'da kurulacak yerli üsle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak üzere TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsünden Biyolog Kalkan'ı, Cumhurbaşkanlığının himayesi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uhdesi ve TÜBİTAK'ın finansal desteğiyle Bulgaristan Antarktik Üssü Enstitüsüne gönderdi.

Kalkan, kutuplarda bulunduğu süre içinde penguenler, balıklar, deniz dibi flora (bitki örtüsü) ve faunası (belli bir bölgede yetişen hayvanların tümü) hakkında araştırmalar yapacak. Kalkan, çalışmaları sonunda İTÜ Kutup Araştırmaları Merkezi ile Türkiye'de ilkokuldan lise düzeyine kadar stratejik eğitimler düzenleyecek. Bu çalışmanın çıktıları, Türk bilim tarihi açısından önemli bir işlev üstlenecek. Söz konusu çalışmalarla, "Antarktika Antlaşması"nın sona ereceği 2048 yılına kadar Türkiye'nin kutuplarda kendi üssünü kurması ve Güney Kutbu'nun yer üstü ve yeraltı kaynakları üzerinde söz sahibi olabilmesi amaçlanıyor. TÜBİTAK'ın gözlemci üyesi olduğu Uluslararası Bilim Konseyinin alt komitesi olan Antarktika Bilimsel Araştırma Komitesi üyeliği ve Türkiye'nin kutup bilimleri konusunda "ilk ve tek" kurumu olan İTÜ Kutup Araştırmaları Merkezinin çalışmaları, ülkenin Güney Kutbu'nda varlık göstermesi adına büyük önem taşıyor. Bu kapsamında dönemsel olarak kutuplara gönderilen Türk bilim insanları, doğal kaynaklar ve iklim değişikliğine yönelik çalışmalar ve üs kurmak için gerekli keşifleri yapacaklar.

Türkiye'nin Antarktika yarım adasında kuracağı üssün, enerji ihtiyacını rüzgar türbinlerinden karşılayan, verimliliği ve etkinliği artırılmış yeni nesil ünitelerle donatılmış bir üs olması planlanıyor. Üssün kurulmasıyla enerji, atmosfer, yer, biyolojik bilimler ile iklim değişikliği çalışmaları, deniz canlıları ve derin deniz bölgeleri gibi alanlarda kutuplara ilişkin çalışmalara Türkiye'nin de dahil olması hedefleniyor. Bütün bu çalışmalar kapsamında Türkiye'nin küresel sorunlarla ilgili alanda etkin şekilde rol alması öngörülüyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi bünyesinde 2015 yılında kurulan, Türkiye'nin kutup bilimleri çalışmaları yapan ilk ve tek merkezi, çalışmalarını eğitim/halka erişim, politika/hukuk ve bilim olarak 3 başlıkta yürütüyor.

Kaynak:  hurriyet.com.tr